พันธุกรรม ความรู้: หลอด T5 คืออะไร

วันนี้มีสิ่งดีๆ มาบอกกล่าวครับ คือ การเปลี่ยนหลอดไฟฟ้าที่บ้าน ให้เป็นหลอดประหยัดไฟ T5 ครับ

ผมทดลองเปลี่ยนหลอดไฟที่บ้าน เป็น แบบหลอดผอม T5 ทั้งบ้านเลยครับ (เปลี่ยนเองครับ) และได้ทดลองก่อนหน้านี้ เฉพาะหลอดที่ใช้บ่อยๆ ปรากฎว่าประหยัดจริงๆ ครับค่าไฟ ลดลงทันตาเห็น เลยตัดสินใจเปลี่ยนหมดบ้านเลยครับแล้วก็ไม่ผิดหวังครับ คุ้มมากครับ

หลอด T5 คืออะไร?
หลอด T5 คือ หลอดฟลูออเรสเซนต์ที่มีขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 5 หุน (5/8”)

T5 หมายถึงอะไร?
"T" หมายถึงหลอดที่มีลักษณะเป็น หลอดทรงคล้ายท่อ (Tubular) ตัวเลขต่อท้าย "eT" แสดงความยาวเส้น
ผ่านศูนย์กลางเป็นหุน หลอด T5 จึงมีขนาดเล็กกว่าหลอดผอม (T8 ประมาณ 40% และ เล็กกว่าหลอดฟลูออ
เรสเซนต์ธรรมดา (T12) เกือบ 60% รูปที่ 1 แสดงลักษณะขั้วของหลอด T5 T8 และ T12 จะเห็นว่าขั้วหลอด
ของ T5 จะแตกต่างจากขั้วของ T8 และ T12 เดิม


		รูปที่ 1 เปรียบเทียบขนาดของหลอด T12 T8 และ T5




		รูปที่ 2 แสดงลักษณะขั้วหลอดของ T5 T8 และ T12

หลอด T5 จะยาวเท่าหลอด T8 หรือเปล่า?
หลอด T5 จะว่าไปก็สั้นกว่า หลอด T8 อยู่นิดหน่อย ทำให้ใช้แทนกันไม่ได้ แต่ทว่าโคมบางรุ่นก็พอจะดัดแปลง
เบ้ากับบัลลาสต์ให้ใช้ได้ทั้ง หลอด T5 และ หลอด T8 ได้ไม่ยากเย็น

		ตารางที่ 1-1 ความยาวหลอดตรง

มีหลอด T5 แบบไหนให้เลือกบ้าง?
หลอด T5 มีขายทั้งแบบธรรมดา (Standard output) กับ แบบความเข้มสูง (High output)จำนวนวัตต์ของ
หลอด T5 ธรรมดา คือ 14, 21, 28 และ 35 วัตต์ ส่วนแบบความเข้มสูงคือ 24, 39, 54 และ 80 วัตต์
(แบบความเข้มสูงยี่ห้อ GE มีแบบ 49 วัตต์ด้วย) ตาราง 1-2 สรุปลักษณะเฉพาะของ หลอด T5 ธรรมดาและ
T5 ความเข้มสูง โดยขนาด 4 ฟุต ความเข้มสูงได้รับความนิยมมากโขในสหรัฐฯ หลอดแบบความเข้มสูงนี้
เนื่องด้วยตัวมันให้แสงสว่างอย่างมากมาย ทำให้สามารถติดตั้งโคมจำนวนน้อยกว่าแบบธรรมดาแต่ให้แสง
สว่างเท่ากัน แต่ถ้าพิจารณาตาราง 1-2 ให้ดีจะเห็นว่าประสิทธิภาพการส่องสว่างของ T5 แบบความเข้มสูงนั้น
จะต่ำกว่า T5 แบบธรรมดาอยู่เล็กน้อย

	ตารางที่ 1-2 หลอด T5 ธรรมดาและหลอด T5 ความเข้มสูง


	ตารางที่ 1-3 หลอด T8 และ T12 ขนาด 4 ฟุต

หลอด T5 และ T5 HO มีอายุการใช้งานเฉลี่ย 20,000 ชั่วโมง เท่ากับหลอด T8 และ T12 มาตรฐาน ในขณะที่
หลอด T8 และ T12 ใหม่แบบอายุการใช้งานนานจะมีอายุการใช้งานยาวกว่าหลอด T5 4,000 ถึง10,000 ชั่วโมง
(ไม่ได้แสดงในตารางที่ 1-3)

หลอด T5 HO คืออะไร?
"HO" ย่อมาจาก High output หลอด T5 HO ที่ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางและความยาวเดียวกันกับหลอด T5 ธรรมดา จะให้แสงสว่างมากกว่าและใช้กำลังไฟฟ้าสูงกว่า

หลอด T5 สามารถใส่แทนหลอดผอมหรือหลอดฟลูออเรสเซนต์ธรรมดาได้หรือไม่?
เนื่องจากความแตกต่างของลักษณะทางกายภาพและคุณสมบัติทางไฟฟ้า ทำให้หลอด T5 ไม่สามารถเปลี่ยน
ใส่แทนหลอด T8 (หลอดผอม) และ หลอด T12 (หลอดฟลูออเรสเซนต์ธรรมดา)ได้ หลอด T5 จะสั้นกว่าหลอด
T8 และ T12 หลอด T5 ใช้เบ้าขาคู่ขนาดเล็ก ส่วนหลอด T8 และ T12 ใช้เบ้าขาคู่ขนาดกลางหลอด T5 ต้องใช้
บัลลาสต์แบบพิเศษในการทำงาน

หลอด T5 ต้องใช้บัลลาสต์พิเศษหรือเปล่า?
หลอด T5 ต้องใช้บัลลาสต์เฉพาะสำหรับหลอด T5 โดยทั่วไปบัลลาสต์สำหรับหลอด T5 ไม่สามารถใช้กับ
หลอด T8 และ T12 ได้ หลอด T5 ทำงานที่ความถี่สูงกว่า 20 กิโลเฮริตซ์ บัลลาสต์สำหรับหลอด T5 มีทั้งแบบ
Instant start, Rapid start และ Programmed start โดยทั่วไปบัลลาสต์หลอด T5 มีขนาดเล็กกว่าบัลลาสต์
หลอด T8 ซึ่งทำให้สามารถใช้กับโคมแบบบางได้ ผู้ผลิตบัลลาสต์ส่วนใหญ่อ้างว่าบัลลาสต์หลอด

T5 มี Total harmonic distortion ต่ำกว่า 15% และตัวประกอบกำลังสูงกว่า 0.95 ซึ่งจะช่วยยืดอายุการใช้งาน
ของสายไฟฟ้า หม้อแปลง และ อุปกรณ์อื่นๆ

เนื่องจากหลอด T5 มีขนาดเล็กทำให้มีอุณหภูมิสูง ซึ่งนำไปสู่การแตกร้าวของตัวหลอด บัลลาสต์หลอด T5
จึงมีวงจรตัดไฟเมื่อหลอดหมดอายุการใช้งานหรือทำงานผิดปกติด้วย

หลอด T5 หรี่ได้หรือเปล่า?
OSRAM SYLVANIA Inc. และ Energy Savings ผลิตบัลลาสต์หรี่ไฟแบบอนาลอก สำหรับหลอด T5 HO ซื่งใช้
สัญญาณควบคุมกระแสตรง 0 – 10 โวล์ต์ TRIDONIC Inc. ผลิตบัลลาสต์หรี่ไฟแบบดิจิตอลสำหรับหลอด T5 HO
แบบดิจิตอล ซึ่งอ้างว่าสามารถหรี่ไฟได้ตั้งแต่ 100%-1%

หลอด T5 สว่างเท่าหลอด T8 หรือไม่?
คำตอบอย่างสั้น คือ ถ้าหลอดยาวเท่ากันหลอด T5 กับ T8 จะสว่างเกือบเท่ากัน แต่ถ้าเป็นหลอด T5 HO จะ
สว่างกว่าหลอด T8 ตอบอย่างยาว คือ ที่อุณหภูมิต่ำกว่า 30 oC หลอด T8 จะให้ความเข้มแสงสูงกว่าหลอด T5
มาตรฐาน เมื่ออุณหภูมิสูงกว่า 30๐C หลอด T5 จะให้ความเข้มแสงสูงกว่าหลอด T8 ตามรูปที่ 3 อย่างไรก็ตาม
หลอด T8 ใช้พลังงานมากกว่าหลอด T5 ที่ความสว่างเท่ากัน


	รูปที่ 3 ฟลักซ์การส่องสว่าง และ อุณหภูมิแวดล้อมหลอด T5 และ T8; ที่มา http://www.emsd.gov.hk/

หลอด T5 มีอายุการใช้งานนานเท่าไร?

จากข้อมูลของผู้ผลิต (Philips Lighting, OSRAM SYLVANIA, GE Lighting) หลอด T5 และ T5 HO มีอายุการ

ใช้งานเฉลี่ยประมาณ 20,000 ชั่วโมง ส่วนหลอด T5 แบบอายุยืนพิเศษ จะมีอายุการใช้งานยาวกว่าธรรมดา

4,000 – 10,000 ชั่วโมง แต่การเปิด-ปิด หรือ การใช้บัลลาสต์ผิดประเภทก็จะทำให้อายุการใช้งานของหลอดไฟ

สั้นลง

เมื่ออายุการใช้งานยาวขึ้นความสว่างของหลอด T5 ลดลงหรือไม่

ลดลง อัตราการคงแสงสว่างไว้ตลอดอายุการใช้งานของหลอดไฟ เรียกว่า Lumen maintenance โดยหลอด

T5 มีค่า Lumen maintenance ประมาณ 95% เมื่อใช้งานไป 8,000 ชั่วโมง สูงกว่าทั้งหลอด T8 และ T12

เนื่องจากใช้สารเรืองแสงแบบ Tri-phosphors ในขณะที่หลอด T8 และ T12 ซึ่งมีพื้นที่ผิวหลอดมากกว่าหลอด T5 ทำให้ต้องลดต้นทุนด้วยการใช้สาร Halo-phosphors ผสมกับ Tri-phosphors